Om demokrati for mellomtrinnet

«Demokrati» er gresk og sett saman av orda «demos» og «kratos», som betyr «folk» og «styre». Demokrati betyr altså folkestyre. 

For omtrent 2500 år sidan oppstod demokratiet i Athen i Hellas. Når dei skulle avgjere saker i Athen, møtte alle borgarane opp på ei høgd som heitte Pnyx. Der stemte dei i viktige saker, for eksempel over lovene. 

Direkte demokrati 

Demokratiet i Athen var eit direkte demokrati. Det betyr at alle som hadde stemmerett, kunne stemme i alle saker. 

Du tenkjer kanskje at det vart fullt på Pnyx når alle kom og skulle stemme? Eigentleg var det ganske få som hadde stemmerett i Athen. Var du kvinne, slave eller innflyttar, hadde du ikkje stemmerett. Sett med våre auge, i dag, er ikkje dette særleg demokratisk. 

I dag har alle norske statsborgarar over 18 år stemmerett. Det er nesten 4 millionar menneske. Om vi hadde hatt direkte demokrati, måtte vi ha funne ei løysing på korleis alle desse kunne stemme i alle saker. 

Indirekte demokrati 

Difor er det meir praktisk med indirekte demokrati, som vi har i Noreg i dag. I staden for at alle skal stemme i alle saker, vel vi heller nokre som skal stemme for oss. Desse kallar vi representantar, og dei skal bestemme på vegner av oss andre. 

Vi har både stortingsval og kommuneval i Noreg. I stortingsvalet vel vi 169 stortingsrepresentantar som skal sitje på Stortinget og vedta lovene i landet. 

I kommunestyre- og fylkestingsvalet vel vi kven som skal styre kommunen og fylket der vi bur. Dei som blir valde, skal gjere mykje av den same jobben som dei gjorde på Pnyx for lenge sidan.