Dei siste 100 åra har Stortinget vedteke mykje politikk som har bidrege til meir likestilling mellom kvinner og menn, og gitt barn viktige rettar. Dette er nokre av dei viktigaste milepælane.
På slutten av 1800-talet kom industrialiseringa til Noreg. Då byrja mange kvinner å jobba på fabrikk. Her byrja også kampen om stemmerett for kvinner.
Noreg var eit av dei første landa i verda der kvinner fekk stemmerett.
Kampen for kvinners stemmerett hadde gått føre seg lenge. Ettersom mange kvinner deltok i arbeidslivet, meinte mange at dei burde få vere med å påverke politikk.
Kvinners rolle i samfunnet endra seg gradvis etter at dei fekk stemmerett, men likestillinga hadde framleis ein lang veg å gå.
I 1915 vart dei første barnelovene vedtekne på Stortinget. Lovene er oppkalla etter Johan Castberg, og bidrog til meir likestilling mellom barn.
Barn fødd utanfor ekteskap fekk rett til å arve pengar av far, og fars etternamn. Far måtte også betale barnebidrag.
Åleinemødrer kunne også få støtte av kommunen, viss dei ikkje fekk bidrag frå far. Til saman bidrog lovene til litt meir tryggleik og likestilling for både barn og mødrer.
Dei som jobba på fabrikkar på byrjinga av 1900-talet tente dårleg og jobba mykje. Ofte kunne det også vere farleg på jobb, men mange hadde ingen andre alternativ. Også barn jobba på fabrikkar i Noreg på denne tida.
I 1919 vedtok Stortinget at industriarbeidarar skulle ha 8 timars arbeidsdag, med 6 arbeidsdagar i veka.
Dette hadde lenge vore ein viktig kamp for arbeidarar både i Noreg og i mange andre land.
Mange fabrikkarbeidarar var kvinner, og den nye lova styrkte rettane til både kvinner og menn. Men framleis hadde fabrikkarbeidarar dårlegare arbeidsforhold enn mange andre.
Når vi snakkar om likestilling i Noreg i dag, blir foreldrepermisjon ofte nemnd. I 1993 vedtok Stortinget noko som oppmuntra fedrar til å ta delar av permisjonen. Dette skulle mellom anna bidra til meir likestilling mellom menn og kvinner.
I 1993 vedtok Stortinget ei lovendring om foreldrepermisjon. Dette var eit forslag frå regjeringa til statsminister Gro Harlem Brundtland.
Endringa betydde at far måtte ta ut fire veker av foreldrepermisjonen, viss ikkje vart den totale lengda på permisjonen kortare. Dette fekk namnet «fedrekvoten».
I dag er fedrekvoten på 15 veker. Heile foreldrepermisjonen er delt i tre – ein del til mor, ein til far, og ein dei kan bestemme sjølv. I dag tek 9/10 fedrar ut sin del av permisjonen.
Barnehagene har vore viktig for likestillinga, fordi dei gjer at både mor og far kan jobbe og ha eiga inntekt. Men barnehagane er også viktige for at barn kan leike og lære med andre barn.
I Noreg har det vore ulike former for barnehagar i meir enn 100 år. Men det var først rundt 2000-talet at barnehagar verkeleg vart vanleg.
I 2009 fekk barn rett til barnehageplass. I dag går ca. 93% av alle barn i alderen 1-5 år i barnehage.
Gå saman i grupper på 3-4 og diskuter
